اجزای موتور احتراق داخلی خودرو و عملکرد آنها
به عبارتی قلب تپنده یا محرک خودروهای بنزینی یا گازوئیلی موتور احتراق داخلی (Internal Combustion Engine) می باشد.موتور احتراق داخلی با تبدیل انرژی شیمیایی به الکتریکی از طریق سوزاندن سوخت عمل می کند. در این مقاله درباره اجزای موتور خودرو و عملکرد آن به صورت تیتروار توضیحاتی بیان شده است تا شما با اجزا و کاربرد انها آشنا شوید.
۱. بلوک سیلندر (Engine Block)
بدنه اصلی موتور را بلوک سیلندر می گویند که اجزای موتور در آن قرار گرفته است .جنس آن معولا از چدن یا آلومنیوم می باشد و در دیواره آن مجاری آب و روغن تعبیه شده است و در واقع وظیفه انتقال آب و روغن برای روان سازی و خنک سازی اجزای داخل را انجام می دهد.
– وظایف:
– ثابت نگهداشتن پیستون ها و سیلندرها
– تحمل فشار و حرارت ناشی از احتراق
– مجاری عبور روغن و آب برای خنک کاری
2. سیلندر (Cylinder)
این قطعه در واقع استوانه های توخالی می باشند که پیستون ها در آنها قرار می گیرند که با احتراق ایجاد شده پیستون ها در آنها بالا به پائین می روند. تعداد سیلندرها معمولا 4 تا می باشد اما از 3 تا 8 سیلندر هم در خودروهای معمولی وجود دارد. (در خودروهای سوپر اسپورت 12 و 16 سیلندر هم وجود دارد)
– وظایف سیلندر:
– هدایت حرکت پیستون
– ایجاد فضای لازم برای احتراق سوخت
۳. پیستون (Piston)
این قطعه که داخل سیلندر قرار می گیرد و استوانه ای می باشد.انرژی احتراق به وسیله پیستون به میل لنگ انتقال می یابد تا باعث گردش آن شود.
وظایف پیستون:
– نیروی احتراق را به میل لنگ منتقل می کند
– مخلوط هوا و سوخت که در بالای پیستون است را فشرده می کند.
– محفظه احتراق را درزبندی می کند تا سوخت و هوا به سمت میل لنگ نفوذ نکند.
4. میل لنگ (Crankshaft)
در واقع میل لنگ یک محوری که از فلز سخت ساخته شده است و حرکت بالا وپائین پیستون ها را به حرکت دورانی تبدیل کرده وبه گیربکس انتقال می دهد.
– وظایف میل لنگ:
– تبدیل حرکت بالا و پائین پیستون به حرکت چرخشی
– انتقال نیرو به سیستم انتقال قدرت (گیربکس)
5. شاتون (Connecting Rod)
شاتون قطعه ای است که باعث اتصال پیستون با میل لنگ می شود و نیروی پیستون توسط شاتون به میل لنگ انتقال پیدا می کند.
– وظایف شاتون:
– وظیفه آن انتقال نیرو که توسط پیستون ایجاد می شود به میل لنگ
– ضربه های وارد به موتور را کاهش می دهد
۶. سوپاپ ها (Valves)
سوپاپ در اصل کلمه ای فرانسوی به معنی دریچه می باشد.وظیفه این قطعه تنظیم و رود مخلوط هوا و سوخت و همچنین خروج دود حاصل از احتراق می باشد.در هر سیلند حداقل دو سوپاپ وجود دارد . یکی از دزیچه برای ورود و دیگری برای خروج می باشد.
– انواع سوپاپ:
– سوپاپ ورودی (Intake Valve): از طریق سوپاپ ورودی مخلوط سوخت و هوا به سیلندر وارد می شود..
– سوپاپ خروجی (Exhaust Valve): این دریچه هم وظیفه خارج کردن دود حاصل از احتراق را دارد..
۷. سرسیلندر (Cylinder Head)
این قطعه مانند درپوش است که بر روی سیلندر قرار می گیرد و قسمت احتراق خودرو به همراه شمع ها و سوپاپ ها در این قسمت قرار دارد.
– وظیفه سرسیلندر:
– پوشش دهی سیلندرها
– سوپاپ ها و شمع ها در آن قرار می گیرد
– به خنک شدن موتور کمک می کند
۸. سیستم جرقه زنی (Ignition System)
سیستم جرقه زنی در موتورهای بنزینی از کویل ، وایر و شمع ها تشکیل شده است . این سیستم در واقع عمل کبریت را برای آتش زدن مخلوط ایفا می کند.
– وظایف:
– ایجاد جرقه مناسب برای ایجاد اشتعال مخلوط سوخت و هوا در سیلندر
– زمان احتراق را تنظیم می کند تا بهترین عملکرد یعنی بهترین زمان را برای جرقه در نظر می گیرد
۹. سیستم روغن کاری (Lubrication System)
این سیستم در قسمت هایی که حرکت دارند ، در جریان می باشد تا علاوه بر کاهش اصطکاک ،دمای قطعات را هم کاهش دهد.
– اجزای اصلی:
– کارتل (Oil Pan): قطعه ای که به صورت کاسه یا لگن در پایین موتور قرار دارد و به عنوان مخزن روغن می باشد و از میل لنگ و شاتون محافظت می کند.
– پمپ روغن (Oil Pump): وظیفه آن انتقال روغن به قطعات مورد نظر می باشد.
– فیلتر روغن (Oil Filter): فیلتر یا صافی روغن ناخالصی های موجود در روغن را جدا می کند تا به قطعات آسیب نرسد.
۱۰. سیستم خنک کاری (Cooling System)
کار سیستم خنک کردن موتور می باشد . با توجه به حرارت بالای موتور احتراقی که از احتراق سوخت و هوا ایجاد می شود نیازمند خنک شدن می باشد.این عمل با استفاده از گردش آب در شیارهای بلوک موتور و همچنین خنک شدن آب توسط رادیاتور صورت می گیرد.
– اجزای اصلی:
– رادیاتور (Radiator): وظیفه آن خنک کردن آب داغی که از سمت موتور می آید.
– پمپ آب (Water Pump): انتقال و چرخاندن آب در سیستم خنک کاری
– ترموستات (Thermostat): قطعه ای که است در دمای مورد نظر اجازه حرکت آب را در سیستم می دهد.
۱۱. سیستم سوخت رسانی (Fuel System)
وظیفه این سیستم انتقال سوخت از باک خودرو تا محفظه احتراق درون سیلندر را برعهده دارد.
– اجزای اصلی:
– پمپ بنزین (Fuel Pump): باعث پمپاژ یا به عبارتی فشار لازم برای انتقال سوخت از باک تا انژکتور را ایجاد می کند.
– انژکتور (Injector): مخلوط کردن سوخت و هوا و پاشش آن به محفظه احتراق
– کاربراتور (در موتورهای قدیمی): در خودروهای قدیمی کار انژکتور را انجام می داد ولی با بازده پائین
برای اینکه انژکتور شما به درستی کار کنند و تمیز باشد استفاده از اسپری انژکتورشور یک نیاز می باشد.
نتیجه گیری
با توجه به اینکه موتور احتراق داخلی دارای پیجیدگی ها و اجزای زیادی می باشد. اطلاع راننده از اجزا و چگونگی عملکرد آنها باعث می شود تا با اقدامات کوچک و به موقع از بروز خسارات سنگین موتور جلوگیری کرد .اینکه راننده با ایجاد صدا در موتور تا حدودی بفهمد مشکل چیست و در صورت نیاز سریع به مکانیک مراجعه کند ،هزینه کمتری متحمل می شود.
About The Author
